Moja wycieczka do Pragi, niestety, nie miała wiele wspólnego z winem. Przyjaciółki mam piwne, więc i ja się do tego klimatu musiałam dopasować (z wielką przyjemnością, gdyż czeskie piwo pszeniczne zachwyciło nas wszystkie). Aczkolwiek kilka butelek narodowego, choć mało rozpowszechnionego w Polsce, trunku z winogron zabrałam ze sobą do Gdyni.
Wino w Czeskiej Republice
Chcąc pozostać w klimacie „tanich Czech”, o których pisałam poprzednio, cena każdej z zakupionych przeze mnie butelek nie przekroczyła 100 CZK (1 korona czeska to około 0,15 gr), a wybrane pozycje dostępne były w popularnych sieciach supermarketów. Ponieważ fanką słodkości nie jestem, również wina od lat preferuję tylko wytrawne. Jednakże dla miłośników odrobiny cukru mam wspaniałą propozycję, jaką jest Muškát moravský – ta bardzo aromatyczna odmiana z nutą owoców cytrusowych i czarnej porzeczki, nawet w wersji wytrawnej (rzadko spotykanej) ma w sobie cudowną słodycz, która urzeknie każdego. W Pradze pomimo zimowej aury skusiłam się na białe propozycje od trzech czeskich producentów. I żadna z nich mnie nie rozczarowała.
Chociaż Czechy nierozerwalnie kojarzą się z piwem, coraz częściej słychać pogłoski o „zacnych winach z Moraw” – czy na pewno takie są…? Nie są to jeszcze wina wielkie, więc nasze oczekiwania wobec nich również nie powinny takie być. Potencjał jednak jest spory, choć na razie w większości są to po prostu wina dobre. Najlepsze, gdy najświeższe, czyli im późniejszy rocznik widnieje na butelce, tym chętniej powinniśmy po nią sięgnąć (obalamy polski mit „wino im starsze, tym lepsze”). Wina z Moraw są bardzo neutralne – świetnie trafią w większość gustów.
Enoturystyka w Czechach
W Polsce wino ma coraz więcej zwolenników – coraz więcej go pijemy i coraz więcej chcemy o nim wiedzieć. Widoczny jest także wzrost zainteresowania enoturystyką, czyli turystyką winną. Proponowane przez biura podróży zorganizowane wyjazdy do winnic zazwyczaj wiążą się ze sporym kosztem, aczkolwiek dają nam większe możliwości, niż podczas podróży na przysłowiową „własną rękę”. Ale skoro Czechy są tak blisko, to niewiele stoi na przeszkodzie, aby wybrać się na niezobowiązujące „tournee” po ich winnicach. Zwłaszcza że korzyści, oprócz odległości, jest wiele – finanse (podróżowanie po Czeskiej Republice wciąż jest tanie), pyszne wina dla każdego, wspaniałe widoki oraz cudowni ludzie.
Chcąc poznać tamtejsze wino, najłatwiej będzie wybrać się do naszych sąsiadów samochodem. Jeżeli możemy przeznaczyć na taką podróż więcej dni urlopu, a lubimy aktywnie spędzać czas, warto zastanowić się nad wyborem dwukołowego środka transportu. W Czechach znajduje się ponad 1200 kilometrów znakowanych szlaków rowerowych, tzw. Morawskich Tras Winiarskich. Ich wybór jest naprawdę spory i każdy znajdzie trasę odpowiadającą jego możliwościom fizycznym.
Czescy producenci wina w kwestii enoturystyki są wspaniale przygotowani. Organizują przeróżne wycieczki po regionie oraz degustacje i szkolenia przygotowane specjalnie pod enoturystów. Podstawowe informacje najczęściej znajdują się na ich stronach internetowych, a przedstawiciele winnic chętnie i bardzo pomocnie odpiszą na każdego maila (obowiązuje język angielski).
Morawy
Morawy są regionem winiarskim z tradycją sięgającą 937 roku. Uprawę winorośli w Czechach wprowadzili Rzymianie, a jej rozwój zawdzięczamy głównie średniowiecznym klasztorom. Winiarstwo wspierał również cesarz Karol IV. Na przełomie lat przemysł winny przeżywał wzloty i upadki – w końcu większość winnic zostało zniszczonych przez zarazę, a odrodzenie przemysłu winiarskiego trwa do dziś.
Ok. 95% winnic Czeskiej Republiki znajduje się właśnie na Morawach, a ich całkowity obszar to ok. 18 500 ha. Urodzajne gleby i wspaniałe warunki klimatyczne dają głównie wina białe o aromatycznym bukiecie i korzennym smaku. Szczepów czerwonych jest tutaj mniej, chociaż region ten ma również potencjał do ich produkcji.
Region ten dzieli się na cztery podregiony:
- Znojemski – skupiony w okolicach miasta Znojmo. Gleba kamienista i sporadyczne deszcze z zachodnimi napływami chłodniejszego powietrza są idealnymi warunkami dla takich białych odmian jak Ryzlink rýnský czy Veltlinske Zelene oraz czerwonej Frankovki.
- Mikulovski – zajmuje wyżynę mikulovską. Wapienne gleby oraz ciepły i suchy klimat sprzyjają takim szczepom jak: Laški Ryzlink, Chardonnay czy Sylvánské zelené– wina białe oraz Frankovka i Zweigeltrebe – wina czerwone.
- Velkopavlovicki – zlokalizowany na południowy-wschód od miasta Brno. Ten najcieplejszy rejon Czech dzięki lessowo-ilastym glebom jest sercem produkcji win czerwonych, głównie Modrego Portugala i Frankovki.
- Slovácki – ten najbardziej zróżnicowany region podzielony jest przez rzekę Moravę na dwie części. Prawobrzeżna słynie głównie z Ryzlinku rýnskiego. Lewobrzeg należący do przedgórza Białych Karpat słynie z Blatnicky Rocha – tradycyjnie mieszanego wina z odmian Ryzlink rýnský, Rulandské bílé i Sylvánské zelené.
HABÁNSKÉ SKLEPY
Jest to jeden z większych producentów Moraw, którego winnica usytuowana jest we wsi Velké Bílovice (podregion velkopavlovicki). Miejscowość ta ma ponad 40 degustacyjnych piwnic. Habánské piwnice powstały w 1614 roku, a obecnie marka ta należy do grupy Bohemia Sekt, która słynie również z produkcji win musujących. Zrzesza 8 producentów wina i alkoholi wysokoprocentowych. Sukces Habánskich Sklepów można przypisać dobrej jakoś winogron, oraz wysokiemu nakładowi pracy ręcznej.
Oferowane wina występują w trzech liniach:
- Classic Line: czerwone, białe i różowe wina z tradycyjnych morawskich odmian, dostępne w supermarketach w przedziale cenowym do 100 CZK. Niektóre z tych pozycji uda się dostać w Polsce – były widziane w Biedronce i Żabce, choć nie jest to stała pozycja w ich winotece.
- Premium Line Retail: większość win z tej linii jest z późnego zbioru, czyli produkowanych z winogron, które osiągnęły minimalną zawartość cukru 21g/l. Występują w wersji białej i czerwonej.
- Premium Gastro – przeznaczone wyłącznie dla gastronomii.
Mój wybór od tego producenta Vetlinske Zelene 2011 (Grüner Veltliner) z podstawowej linii był jak najbardziej odpowiedni. Wino miało słomkowo-żółty kolor, delikatny aromat owocowy z lekką nutą migdałów, natomiast w smaku było cudownie zrównoważone, z miękką kwasowością i przyjemną owocowością.
Interesującą przygodą dla fanów win musujących mogą być wycieczki organizowane przez firmę Bohemia Sekt, której siedziba znajduje się w Starým Plzenecu, 90 km od Pragi. W jej trakcie można poznać wszystkie etapy i tajniki produkcji win musujących oraz spróbować wybranych pozycji. Koszt 2-godzinnego spaceru po piwnicach Bohemia Sekt wraz z przewodnikiem (język czeski, angielski, niemiecki, francuski) to 140 CZK. Warto mieć na uwadze, że wycieczki takie odbywają się tylko w dni powszednie i wymagana jest wcześniejsza rezerwacja. We wszystkich pytaniach związanych z enoturystyką Habánskich Sklepow i Bohemia Sekt kontaktować się należy z Panią Olgą Michalkovą – olga.michalkova@bohemiasekt.cz
Strona producenta: www.habanskesklepy.cz i www.firmabohemiasekt.cz (informacje o wizytach znajdują się w zakładce BOHEMIA SEKT Centrum)
ZNOVÍN ZNOJMO
Znovín Znojmo jest stałym elementem czeskich winnic – jednym z większych, ale też najlepszych producentów na Morawach. Winnica znajduje się w miejscowości Šatov, 10 km od miasta Znojmo. Słynie nie tylko z produkcji wspaniałych win, ale również z szerzenia enoturystki i organizowania wszelkiego rodzaju imprez winiarskich (wycieczki tematyczne, zwiedzanie piwnic i winnic, imprezy sportowe). Najwięcej eventów organizowanych przez Znovín Znojmo ma miejsce w maju i czerwcu. Kalendarz wydarzeń znajduje się na stronie: www.znovin.cz/kalendar-akci – w razie jakichkolwiek pytań odnośnie przyjazdu, warto napisać wcześniej do Pani Evy Gargelovej znovin@zoniv.cz, gdyż na większość imprez wymagana jest wcześniejsza rezerwacja.
Wracając do degustacji wina – Sauvignon tego producenta powinno skusić każdego. Ma głęboki smak z wyraźną kwasowością i świeżością. Aromaty zielonych owoców, głównie winogron i agrestu, oraz bzu i pokrzyw wyczuć można również w smaku, co czyni to wino bardzo zrównoważonym. Jest winem wykwintnym i skromnym jednocześnie, przez co zapada w pamięć.
ZÁMECKÉ VINAŘSTÍ
Riesling tuż obok Sauvignon Blanc są najchętniej wybieranymi przeze mnie białymi winnymi pozycjami. Lubię ich kwasowość, wyrazistość i zielono-owocowe aromaty. Zazwyczaj przed półką w sklepie mam straszny dylemat, na którą butelkę tym razem się zdecydować. W przypadku win morawskich muszę przyznać szczerze, że bardziej intrygował mnie Ryzlink rýnský, dlatego właśnie to wino zostawiłam sobie na sam koniec. I było warto. Cudownie pełny, z przyjemną kwasowością, żółto-zielonym kolorem, smakiem limonki i cytryny, czyli z wszystkim tym czego ja od białego wina oczekuję. I tym sposobem „ostatni stali się pierwszymi”, gdyż Ryzlink rýnský totalnie mnie zachwycił i zajął 1. miejsce w moim malutkim rankingu morawskich win.
Zámecké vinařství znajduje się w miejscowości Bzenec (podregion slovacki), we wspaniałym zamku z niedawno odnowionymi piwnicami, w których firma organizuje wycieczki połączone z degustacjami. Odbywają się one w piątki i soboty i oczywiście konieczna jest wcześniejsza rezerwacja miejsca. Koszt to 99 CZK. Kontakt: zameckevinarstvi@zemeckevinarstvi.cz
Enopodróże do Czech
Niestety wina z Moraw mają jeden minus – ciężko je dostać w Polsce. Pojawiają się w sieciach sklepowych (Biedronka, Żabka), ale niestety nie są to stałe pozycje i trzeba na nie „trafić”. Słyszano pogłoski, że ma się w końcu to zmienić i rynek polski otworzy się w końcu na wina od naszego sąsiada. Należy uzbroić się tylko w cierpliwość kiedy to nastąpi.
Enoturystyka w Czechach jest bardzo popularna i choć ja opisałam tylko trzech z wielu producentów wina w tamtym rejonie, to warto wiedzieć, że na całych Morawach jest ich ponad 18 tysięcy, a miejscowości winiarskich ponad 300.
Szczerze zachęcam do zwiedzania Moraw i całych Czech. Kraj jest piękny, ludzie przemili, a żadne wino nie smakuje tak dobrze, jak w miejscu jego powstania. A przecież Czechy są tak blisko…
Życzę bardzo winnych Czech!
Ewa Brożek
Bardzo ciekawy poradnik po czeskich regionach winiarskich w języku polskim w formie PDF znajdziecie na: www.wineofczechrepublic.cz/files/ovine/KRAJEM%20VINA_to%20NAJLEPSI%20PL.pdf
Zobacz też: Tani weekend w Pradze
